Ćwiczenia manualne dla dzieci

1. Ćwiczenia dłoni
• dotykanie dłoni, pocieranie ich jedna o drugą, naśladowanie mycia rąk
(przyjemne dla dzieci będą zabawy z mydełkiem podczas kąpieli, dokładne mycie rąk – wiele radości i mnóstwo zabawy)
• zaciskanie i otwieranie dłoni
(w tym wypadku bardzo ciekawym rozwiązaniem jest zakupienie dzieciom tzw. „gniotka” tj. balonika napełnione mąką, albo zabawa z piankową piłeczką)
• klaskanie: swobodne, rytmiczne
(można ćwiczenie wykorzystać podczas pieczenia ciast, otrzepywanie rąk z mąki przez klaskanie itp.)
• wyciskanie wody z nasączonej gąbki
• ugniatanie papieru, bibuły albo starych gazet – robienie z nich bałwana albo bitwa na „śnieżki” – zima jest dobrym czasem na ćwiczenia małej motoryki poprzez lepienie bałwana lub śnieżek
• przesuwanie różnej wielkości przedmiotów na stole (oburącz, jedną dłonią) – bardzo ciekawe ćwiczenie podczas przygotowywania potraw, nakrywania do stołu
• chwytanie i przenoszenie przedmiotów całą dłonią
• naciskanie dłoni na blat stołu – robienie odcisku całą dłonią – (można wykorzystać zabawy z farbami, mąką)
• wkładanie i wyjmowanie przedmiotów – polecam  tym przypadku dopuszczenia dziecka do pomocy kuchennych, wycieranie naczyń, odkładanie ich na miejsce itp.
• przekładanie przedmiotów z ręki do ręki – np. zabawy z piłkami różnego typu
• zabawy z nakrętkami – odkręcanie i zakręcanie butelek
• otwieranie i zamykanie zamków kluczem
• zabawy z włóczką albo nitką – nawijanie jej na kłębek albo określony przedmiot
• owijanie bandażem ręki, raz jednej potem drugiej, bądź innego przedmiotu (lalki, rolki od papieru);
• „suche" malowanie całą dłonią linii prostych, falistych na ścianie, ławce, kartonie (w pedagogice Montessori wykorzystywane są do takich ćwiczeń tacki z rozsypaną mąką albo innym produktem sypkim do kreślenia szlaczków lub obrazów graficznych liter, bądź cyfr);
• zabawy z wodą – przelewanie wody z kubeczków do dzbanka i odwrotnie, otrząsanie wody z palców, mycie rąk;
 • zabawy z różnymi masami plastycznymi (glina, masa solna, plastelina);
• składanie papieru np. łódki, czapeczki (origami z koła, kwadratu, płaskie i
przestrzenne);
• rysowanie kredą na różnych strukturach;
• zabawy konstrukcyjne:
- składanie zabawek z oddzielnych części
- budowanie z klocków różnorodnych budowli
- wykonywanie różnych prac z papieru, kartonu, butelek, pudełek i innych
„nieużytków" według pomysłu własnego lub według wzoru
- składanie obrazków z części
- składanie liter i cyfr z części
- układanie domina
- układanie-tworzenie obrazów z różnorodnych elementów i materiałów (np. z kamieni,
liści, owoców, ziaren, patyków, kasztanów)
- budowanie z naturalnych materiałów (piasek, śnieg)

2. Ćwiczenia palców
• dotykanie swoich palców;
• przykładanie kolejno palców każdej dłoni: kciuk do kciuka, wskazujący do wskazującego
itd. np. paluszki się witają, kłaniają;
• kiwanie palcami na pożegnanie;
• dotykanie podłoża każdym palcem dłoni;
• naśladowanie gry na pianinie, flecie, trąbce, nosie;
• wysuwanie palców z piąstki – przeliczanie palców;
• przypinanie spinaczy do bielizny na brzeg pudełka kartonowego – zabawy matematyczne;
• podnoszenie koralików i nawlekanie ich na sznurek;
• nawlekanie koralików, przewlekanie sznurków, tasiemek, sznurowadeł przez różne
rzeczy i otwory;
• przekłuwanie papieru igłą z nitką w miejscach oznaczonych kropkami;
• przewlekanie guzików;
• sznurowanie butów;
• wiązanie supełków;
• wciskanie w tablicę korkową pinezek, wyjmowanie ich;
• układanki:
 - układanie z elementów geometrycznych postaci ludzi, zwierząt, dowolnych obrazów
- układanie z patyczków, wykałaczek np. płotu, domku, drabiny itp.
• lepienie z plasteliny - wałkowanie cienkich wałeczków i obwodzenie nimi różnych kształtów;
• ugniatanie plasteliny i wypełnianie nią narysowanych figur geometrycznych (rozciąganie
jej);
• rozdzieranie papieru palcami, wydzieranki, wypełnianie kształtów bądź gotowych obrazków;
• wodzenie palcem po śladzie i w powietrzu;
• malowanie pęczkiem waty;
• przecinanie pasków papieru, sznurka;
• cięcie po linii prostej;
• wycinanie figur geometrycznych;
• wycinanie dowolnych przedmiotów ze ścinków tekstylnych o różnej fakturze;
• wycinanie części obrazków do składania;

Zachęcam do jak najczęstszego kontaktu dzieci z materiałami plastycznymi typu plastelina, modelina, glina, papier kolory, nożyczki. Przedszkolaki cieszą się zabawą z takimi materiałami, a praca z nimi w bardzo dużym stopniu wpływa na rozwój motoryki małej.
No i oczywiście ćwiczenia grafomotoryczne dostosowane do grupy wiekowej Państwa dzieci. Przygotowałam dla Państwa także propozycje takich ćwiczeń.
Zachęcam także do zaprenumerowania dzieciom miesięczników typu np. Abecadło w których znajdą Państwo propozycje ćwiczeń grafomotorycznych, ćwiczenia z obszaru edukacji matematycznej, polonistycznej, a także bardzo pouczające tematyczne opowiadania.
Chciałam także zapewnić, że program na którym pracuje Nasze przedszkole jest w dużej mierze nastawiony na rozwijanie motoryki małej u dzieci. Wszelkie prace plastyczne, które wykonujemy rozwijają dzieci pod różnym kątem. Ponad to stworzyłam dzieciom tablice na której mogą wieszać samodzielnie wykonane prace, zawierające własne pomysły i inwencję twórczą. Jest to dla nich bardzo mobilizujące sposób do sięgania po kredki, nożyczki i różne materiały plastyczne podczas swobodnej zabawy.
Zachęcam także rodziców do aktywowania dzieci do pomagania podczas różnych prac domowych – nie są one nastawione tylko na wspomaganie motoryki małej ale także uczą dzieci samodzielności i odpowiedzialności, a te cechy na pewno zapewnią dziecią łatwiejszy start w szkole.
Nawiązując do motoryki dużej, wprowadziłam do zajęć ćwiczenia metodą Weroniki Sherborne, która ma na celu nie tylko kształtowanie tejże przestrzeni rozwoju dziecka, ale także utożsamianie się z grupą, współodczuwanie, a także sprzyja pozytywnym relacjom dzieci w grupie. Dzieci podczas zabaw swobodnych powtarzają te ćwiczenia bez mojej ingerencji, a towarzyszy im radość i uśmiech na twarzach. Aby bliżej zapoznać się z ćwiczeniami wykorzystywanymi w przedszkolu polecam literaturę M. Bogdanowicz i D. Okrzesik „Opis i planowanie zajęć według Metody ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne”

Bibliografia:
A. Łojewska „Propozycje ćwiczeń stymulujących rozwój motoryki małej”